Bashkir language

From Infogalactic: the planetary knowledge core
Jump to: navigation, search
Bashkir
башҡорт теле, başqort tele
Native to Bashkortostan, Russia, Kazakhstan
Ethnicity Bashkirs
Native speakers
 1.2 million (2010 census)[1]
Turkic
Cyrillic
Official status
Official language in
 Bashkortostan (Russia)
Language codes
ISO 639-1 ba
ISO 639-2 bak
ISO 639-3 bak
Glottolog bash1264[2]
Bashkir language in the Russian Empire (1897).svg
Geographic distribution of Bashkir language in the Russian Empire according to 1897 census
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters.

The Bashkir language (Башҡорт теле başqort tele, pronounced [ˈbaʂqʊrt teˈle] ( listen)) is part of the Kipchak group of the Turkic languages. It is co-official with Russian in the Republic of Bashkortostan and has approximately 1.2 million speakers in Russia. Bashkir has three dialects: Eastern, Southern, and Northwestern.

Speakers

Speakers of Bashkir mostly live in the Russian republic of Bashkortostan. Many speakers also live in Chelyabinsk, Orenburg, Sverdlovsk, Samara and Kurgan Oblasts, Khanty–Mansia, Tatarstan, and Udmurtia. Minor Bashkir minority groups also live in Kazakhstan.

Orthography

Bashkirs formerly used Chagatai as a written language. In the late 19th century it was replaced with a regional variety of Turki, a literary Turkic language, which was in use until 1923. Both Chagatai and Turki were written in a variant of the Arabic script.

In 1923, a writing system based on the Arabic script was specifically created for the Bashkir language. At the same time, a Bashkir literary language was created, moving away from the older written Turkic influences. At first, it used a modified Arabic alphabet. In 1930 it was replaced with a Latin-based alphabet, which was in turn replaced with an adapted Cyrillic alphabet in the winter of 1938.

  • Old Turkic alphabet used by Bashkirs in the pre-Islamic period

  • Genealogy (Shezhere) of the Bashkir genus Yurmaty, second half of XVI centure. An example of the Bashkir alphabet based on the Arabic script

  • Bashkir book on Latin script for primary school, 1934 year

  • Bilingual sign in Bashkortostan in Bashkir (on the top) and Russian

  • Inscription in the Ufa Airport in Bashkir, Russian and English languages

The alphabet used by Bashkir is based on the Cyrillic script, with the addition of the following letters: Ә ә [æ], Ө ө [œ], Ү ү [y], Ғ ғ [ɣ], Ҡ ҡ [q], Ң ң [ŋ], Ҙ ҙ [ð], Ҫ ҫ [θ], Һ һ [h].

Phonology

Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.

Vowels

Bashkir vowel phonemes
Front Back
unrounded rounded unrounded rounded
Close i y ɯ u
Mid e ø o
Open æ a
  • /a/ is phonologically back, but phonetically central [ä].

Vowel harmony

Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.

Consonants

Bashkir consonant phonemes
Labial Dental/
Alveolar		 Postalveolar Palatal Velar Uvular Glottal
Nasal m n ŋ
Plosive voiceless p t k (q)
voiced b d ɡ
Fricative sibilant voiceless s ʂ ɕ
voiced z ʐ
non-sibilant voiceless f θ χ h
voiced v ð ʁ
Trill r
Approximant l j w
  • /m, p, b/ are bilabial, whereas /f, v/ are labiodental.
  • /θ, ð/ are dental [θ̪, ð̪], whereas /r/ is apical alveolar [r̺]. The exact place of articulation of the other dental/alveolar consonants is unclear.
  • /j/ varies phonetically from a glide [j] to a laxer non-syllabic vowel [ɪ̯].
  • /w/ is labialized velar.

Grammar

A member of the Turkic language family, Bashkir is an agglutinative, SOV language.[3] A large part of the Bashkir vocabulary has Turkic roots; and there are many loan words in Bashkir from Russian, Arabic and Persian sources.

Declension of nouns

Case father mother child dog cat
Singular Nominative ата ata әсәй äsäy бала bala эт et бесәй besäy
Genitive атаның atanıñ әсәйҙең äsäyźeñ баланың balanıñ эттең etteñ бесәйҙең besäyźeñ
Dative атаға atağa әсәйгә äsäygä балаға balağa эткә etkä бесәйгә besäygä
Accusative атаны atanı әсәйҙе äsäyźe баланы balanı этте ette бесәйҙе besäyźe
Locative атала atala әсәйҙә äsäyźä балала balala эттә että бесәйҙә besäyźä
Ablative атанан atanan әсәйҙән äsäyźän баланан balanan эттән ettän бесәйҙән besäyźän
Plural Nominative аталар atalar әсәйҙәр äsäyźär балалар balalar эттәр ettär бесәйҙәр besäyźär
Genitive аталарҙың atalarźıñ әсәйҙәрҙең äsäyźärźeñ балаларҙың balalarźıñ эттәрҙең ettärźeñ бесәйҙәрҙең besäyźärźeñ
Dative аталарға atalarğa әсәйҙәргә äsäyźärgä балаларға balalarğa эттәргә ettärgä бесәйҙәргә besäyźärgä
Accusative аталарҙы atalarźı әсәйҙәрҙе äsäyźärźe балаларҙы balalarźı эттәрҙе ettärźe бесәйҙәрҙе besäyźärźe
Locative аталарҙа atalarźa әсәйҙәрҙә äsäyźärźä балаларҙа balalarźa эттәрҙә ettärźä бесәйҙәрҙә besäyźärźä
Ablative аталарҙан atalarźañ әсәйҙәрҙән äsäyźärźän балаларҙан balalarźañ эттәрҙән ettärźän бесәйҙәрҙән besäyźärźän

Declension of pronouns

Interrogative pronouns Personal pronouns
Case who what Singular Plural
I you (thou) he, she, it we you they
Nominative кем kem нимә nimä мин min һин hin ул ul беҙ beź һеҙ heź улар ular
Genitive кемдең kemdeñ нимәнең nimäneñ минең mineñ һинең hineñ уның unıñ беҙҙең beźźeñ һеҙҙең heźźeñ уларҙың ularźıñ
Dative кемгә kemgä нимәгә nimägä миңә miñe һиңә hiñe уға uğa беҙгә beźgä һеҙгә heźgä уларға ularğa
Accusative кемде kemde нимәне nimäne мине mine һине hine уны unı беҙҙе beźźe һеҙҙе heźźe уларҙы ularźı
Locative кемдә kemdä нимәлә nimälä миндә mindä һиндә hindä унда unda беҙҙә beźźä һеҙҙә heźźä уларҙа ularźa
Ablative кемдән kemdän нимәнән nimänän минән minän һинән hinän унан unan беҙҙән beźźäñ һеҙҙән heźźäñ уларҙан ularźan
Demonstrative pronouns
Case Singular Plural
this that these those
Nominative был bıl ошо oşo шул şul теге tege былар bılar ошолар oşolar шулар şular тегеләр tegelär
Genitive бының bınıñ ошоноң oşonoñ шуның şunıñ тегенең tegeneñ быларҙың bılarźıñ ошоларҙың oşolarźıñ шуларҙың şularźıñ тегеләрҙең tegelärźeñ
Dative быға bığa ошоға oşoğa шуға şuğa тегегә tegegä быларға bılarğa ошоларға oşolarğa шуларға şularğa тегеләргә tegelärgä
Accusative быны bını ошоно oşona шуны şunı тегене tegene быларҙы bılarźı ошоларҙы oşolarźı шуларҙы şularźı тегеләрҙе tegelärźe
Locative бында bında ошонда oşonda шунда şunda тегендә tegenda быларҙа bılarźa ошоларҙа oşolarźa шуларҙа şularźa тегеләрҙә tegelärźä
Ablative бынан bınan ошонан oşonan шунан şunan тегенән tegenän быларҙан bılarźan ошоларҙан oşolarźan шуларҙан şularźan тегеләрҙән tegelärźän

References

<templatestyles src="Reflist/styles.css" />

Cite error: Invalid <references> tag; parameter "group" is allowed only.

Use <references />, or <references group="..." />

Further reading

External links

Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.

  1. ↑ Bashkir at Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.
  3. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.
Retrieved from "https://infogalactic.com/w/index.php?title=Bashkir_language&oldid=721756969"